استان
گیلان یکی از زیباترین و سرسبزترین گستره‌های ایران است. طبیعت کم‌مانند و جای
گرفتن این استان در میان رشته‌کوه‌های البرز و تالش در شمال ایران، از آن پهنه‌ای
دلخواه برای گردشگران ساخته است. یکی از دیدنی‌ترین بخش‌های استان گیلان، تالاب‌های
آن است. برای رزرو و اجاره اقامتگاه در گیلان می‌توانید از طریق سایت چتراتا اقدام
نمایید.
در
این مقاله قصد داریم شما را با تالاب های استان گیلان بیشتر آشنا کنیم ، پس با
چترآتا همراه باشید تا در مورد این تالاب ها بیشتر بدانید .
تالاب انزلی
تالاب
انزلی؛ یکی از مهم‌ترین تالاب‌های جهان است. ارزش زیست‌محیطی و اقتصادی این تالاب
چنان است که می‌توان آن را در زندگی اجتماعی استان گیلان دارای اهمیتی حیاتی
دانست. افزون‌بر این که از دید پژوهش‌های گیاه‌شناسی و جانورشناسی جایگاه نمایانی
دارد؛ تا بدان‌اندازه که آن را «آزمایشگاهی طبیعی» دانسته‌اند. تالاب انزلی مهم‌ترین
سرچشمه‌ی تولید و تکثیر ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است.
این
تالاب در جنوب غربی شهرستان انزلی است و در ساحل آن دو شهر انزلی و آب‌کنار جای
گرفته‌اند. گستره‌ی تالاب در فصل‌های زمستان و بهار به 120 کیلومتر مربع می‌رسد و
در دو فصل دیگر به 80 کیلومتر کاهش می‌یابد.
در درون تالاب انزلی جزیره‌های زیبا و چشم‌نوازی
دیده می‌شود. سه پناهگاه حیات وحش نیز در آن هست: سرخانکل (بیش از 1200 هکتار)،
سلکه (360 هکتار) و چوکام (449 هکتار). از گستره‌ی حفاظت‌شده‌ی سیاکشم (5200
هکتار) نیز باید نام بُرد که پناهگاه دیگری برای جانداران آن پهنه است.
تالاب
انزلی جایی برای تخم‌ریزی آبزیان و زیستگاهی برای پرندگان بومی و کوچ‌رو است. به‌ویژه
باید از ماهیان سفید تالاب نام بُرد که نقش به‌سزایی در اقتصاد آن گستره دارند و یکی
از منابع مهم خوراکی به‌شمار می‌روند. بیش از 20 گونه ماهی در تالاب انزلی دیده
شده است که 11 گونه‌ی آن بومی است. ماهیان کوچنده‌ای مانند ماهی‌سفید و ماهی‌سوف نیز
برای تخم‌گزاری به تالاب می‌آیند و دوباره به دریا باز می‌گردند.
در
این تالاب کم‌مانند در برخی سال‌ها بیش از 180 هزار پرنده‌ی آبزی و کنار‌آبزی
همانند: پلیکان خاکستری، اردک سفید و بلوطی، قو، عقاب تالاب، خوتکا و چنگر شناسایی
شده است. در پایان خردادماه نیز لاله‌های دریایی سر از آب برمی‌آورند و چشم‌اندازی
بسیار زیبا می‌آفرینند. به آن‌ها باید نیلوفر آبی را هم افزود.
یکی
از ویژگی‌های ارزشمند تالاب انزلی جلوگیری آن از درهم‌آمیزی آب لب‌شور دریا با آب
شیرین است و از این‌رو، از ارزش زیست‌بومی بسیاری برخوردار است. در این تالاب 100
گونه پرنده سرشماری شده است.
تالاب امیرکلایه
تالاب
امیرکلایه از تالاب های منحصر به فرد ایران است که در شمال شهر لاهیجان قرار گرفته
است. این تالاب در بخش شیرجو پشت و در نزدیکی روستای امیرکلایه واقع است. در گذشته
این تالاب به نام شاله کل معروف بوده است که بعد ها به دلیل نزدیکی به این روستا
نامش تغییر یافته است. عمق آب این تالاب به ۱/۸۵ متر می رسد و ۱۲۳۰ هکتار مساحت
دارد.
دلیل
اهمیت این تالاب ویژگی های اکولوژیکی قابل توجهی است که دارد. تالاب امیرکلایه از
معدود تالاب های آب شیرین ایران است که در یک کیلومتری دریا وجود دارد. همچنین این
تالاب گونه های گیاهی و جانوری زیادی دارد که در نوع خود بی نظیر است. به گونه ای
که سالانه ۱۳۰ نوع پرنده به این تالاب مهاجرت می کنند و زمان مناسبی برای برگزاری
تورهای پرنده نگری است.
از
جمله انواع این پرنده ها می توان به کشیم کوچک،کشیم گردن سیاه، باکلان بزرگ،
باکلان کوچک، حواصیل خاکستری، اگرت بزرگ، غاز خاکستری، اردک گیلار، اردک ارده‌ای،
اردک خوتکا، اردک سرسبز، اردک فیلوش، اردک نوک پهن، اردک تاج‌دار، اردک سرحنایی،
اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل، یلوه آبی،چنگر نوک سرخ،طاووسک،چنگر،خروس کولی، خروس
کولی دم سفید، پاشلک معمولی، پاشلک کوچک، کاکایی دریای خزر، کاکایی سر سیاه، سنقر
تالابی، عقاب دریایی دم سفید، عقاب خالدار بزرگ، عقاب خالدار اشاره کرد.
در
زمستان گردشگران می توانند شاهد مهاجرت پرندگان باشند. گونه‌های گیاهی آبزی بی‌نظیر
نیلوفر آبی، لاله تالابی، مریم آبی و عدسک در این تالاب یافت می‌شوند. پسته دریایی
که در زبان محلی به آن «ثعله باقلی» می‌گویند یکی از گیاهان زیبایی است که در این
تالاب می‌روید و محصول آن لاله تالابی است.
این
گونه گیاهى با کلاهک سبز رنگ و دانه هاى کوچک به رنگ سبز داراى خاصیت هاى دارویى و
درمانى است و در طب سنتى مورد استفاده قرار مى گیرد که همین امر موجب اهمیت این گیاه
در این منطقه شده است.
گونه
های جانوری این تالاب و منطقه اطراف آن شامل لاک‌پشت‌ها، مارها، سوسمار، شغال ،شنگ
یا سمور آبی ،گربه جنگلی ،تشی است. در گذشته نیز جانورانی همچون گراز در این منطقه
وجود داشته اند که به نظر می رسد به دلیل شکار بی رویه این گونه جانوری در این
منطقه منقرض شده است.
اردک‌ماهی
، سوف حاجی طوفان ، سیم ، کپور ، لای ماهی ، کلمه انول (کورا)، ماهی سیم پرک، کاهی
کپور، ماهی حوض وحشی، ماهی سرخ باله، ماهی ریز نقره‌ای، اسبله، گامبوزیا، رفتگر
ماهی خاردار، سوزن ماهی، اردک‌ماهی، گاو ماهی مرمری، نه خاره از گونه ماهی های
مختلف این منطقه است.
همین
جذابیت های اکوسیستمی باعث شد که در سال ۱۳۵۴ این تالاب به عنوان تالاب بین المللی
در کنوانسیون رامسر ثبت شود.
برای
رفتن به تالاب امیرکلایه لازم است که از سمت تهران حدود ۳۳۰ کیلومتر به سمت لاهیجان
حرکت کنید . سپس در فاصله ۴۲ کیلومتری لاهیجان به سمت این تالاب بروید. می توانید
از جاده کنار گذر چمخاله به کیاشهر به این تالاب دسترسی پیدا کنید. بهترین زمان
سفر به این مناطق از اوایل اردیبهشت تا اواسط مرداد است.
بیشتر بخوانید :
تالاب بوجاق
تالاب
بوجاق؛ این تالاب نخستین پارک ملی خشکی-دریایی ثبت شده در ایران است. گستره‌ی آن
به 3260 هکتار می‌رسد که از آن میان 1600 هکتار گستره‌ای آبی و 160 هکتار دیگر،
تالاب و بخشی نیز گستره‌ی خشک است.
تالاب
بوجاق در ریزش‌گاه (مصب) رودخانه‌ی سفیدرود جای دارد و از شمال به دریای خزر و از
جنوب به بندر کیاشهر و از غرب به دهستان زیباکنار می‌رسد. این پهنه سایت پرنده‌نگری
کشور شناسانده شده است از این‌رو از دید گردشگری جایگاه باارزشی دارد.
پوشش
گیاهی تالاب به گیاهان شناور در آب و گیاهان پیرامونی بخش‌بندی می‌شود. پرندگان بسیار
کمیابی مانند شناگر بلوطی در این گستره شناسایی شده است. این پرنده تنها دوبار در
سراسر کشور دیده شده است. تنها گونه‌ی پستاندار دریایی خزر، به نام فک خزری، نیز
در تالاب بوجاق شناخته شده است.
تالاب
بوجاق در زمستان‌ها زیستگاه پرندگان کوچ‌رو است. آمارها می‌گویند که 234 گونه
پرنده از 49 تیره‌ی گوناگون در این تالاب به‌سر می‌برند.
بیش از 10 گونه‌ی این پرندگان درحال از میان
رفتن (:انقراض) هستند. نام شماری از این پرندگان چنین است: چنگر، فلامینگو،
آنقوت، بوتیمار، خوتکا، مرغ سقا، قرقاول، درنا و گونه‌های دیگر. گفتنی است که جوجه‌آوری
خوتکای پرسفید در استان گیلان، تنها در تالاب بوجاق گزارش شده است. بخشی از این
تالاب به سبب ارزش زیستگاهی آن، به ویژه برای پرندگان کوچ‌رو، تالابی جهانی به‌شمار
می‌رود.
آبزیانی
مانند ماهی‌سفید، کپور و ماهی کراس هم در تالاب یاد شده به فراوانی دیده شده‌اند.
اما دشواری‌هایی تالاب بوجاق را تهدید می‌کند. اگر چه بوجاق گستره‌ای حفاظت شده
است به سبب ناپیدا بودن مرز آن نگاهداری بایسته‌ای از این تالاب و پارک ملی نمی‌شود
و آمد و شد گذرندگان در آن بیش از اندازه است.
این رفت و آمدها محیط ناامنی برای پرندگان پدید
آورده است. ریختن زباله‌هایی که بازیافت نمی‌شوند از دیگر تهدیدهایی است که تالاب
بوجاق با آن رودررو است. نکته‌ی دیگر ویران
شدن مرز تالاب با دریای خزر است که سبب بیرون رفتن آب تالاب به دریا می‌شود.
تالاب سیاه درویشان
تالاب
سیاه درویشان در منطقه سیاه درویشان از توابع تولمات شهرستان صومعه سرا قرار دارد
و در فاصله ۲۳ کیلومتری از مرکز استان قرار دارد. برای رفتن به تالاب سیاه درویشان
و نرگستان صومعه سرا باید به سمت هنده خاله حرکت کرده در مسـیر بـه سمت تالاب حرکت
کنید که در اطراف درختان صنوبر به وفور دیده می شوند که مسجد پیر ولی وخه نیز در
همین مسیر است.
باید از پل رودخانه در ۵ کیلومتری روستای سیاه
درویشان عبور کرد و سپس با قایق به تالاب رفت. این تالاب در ادامه تالاب انزلی
قرار گرفته و تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارد.
این
منطقه از نظر زیست محیطی ، گردشگری و اقتصادی دارای اهمیت زیادی است. در این منطقه
گونه های جانوری بسیاری وجود دارد که باعث جلب توجهات زیست محیطی زیادی شده است.
همچنین گونه‌های مختلف پرندگان بومی و مهاجر همچون کیلار، فیلوش، خوتکای پر سفید و
معمولی و لک لک و انواع آبزیان در این منطقه زندگی می کنند.
از
لحاظ اقتصادی این منطقه فرصت های بسیار مناسبی را برای معیشت مردم فراهم کرده است.
در این منطقه مردم به کشت محصولاتی همچون برنج، صیفی‌جات، مرکبات و توتون مشغولند.
در اطراف این منطقه نیز مراتع بسیار زیادی وجود دارد که برای دامداری مناسب است.
در طول مسیر نیز می تواند مزارع کشت توتون را ببینید.
موارد
ذکر شده بر اهمیت حفظ وصیانت از این تالاب می افزاید و نمایانگر وجود ظرفیت های
بالقوه در این منطقه است. پتانسیل های موجود در این منطقه می تواند آن را تبدیل به
جاذبه ای گردشگر پذیر در سطح بین المللی کند. بهترین فصل برای بازدید از این تالاب
فصل های بهار و تابستان است که گل های زیبای مردابی در آن می روید.
تالاب استیل آستارا
این
پهنه‌ی تالابی در 7 کیلومتری شهر آستارا و نزدیک به روستای عباس‌آباد جای گرفته
است. تالشی‌ها به آن «هستل»، به معنای «آبگیر»، می‌گویند و نزدیک به 138 هکتار
گستره دارد. تالاب استیل تالابی آب‌شیرین است و آب آن از چهار رود و بارش‌ها
برآورده می‌شود. ژرفای تالاب از یک تا سه متر تغییر می‌کند.
باختر
تالاب استیل پوشیده از جنگل و گیاهان سبز است و در شرق آن درختان توسکای شناور دیده
می‌شود. چون ریشه‌ی درختان توسکا درون آب است همواره با وزش باد درحال جابه‌جایی‌اند.
از این‌رو این تالاب را «تالاب متحرک» هم نامیده‌اند. نکته‌ی درخور توجه تالاب استیل
آن است که 13 متر پایین‌تر از دریا است.
پرندگانی
مانند چینیگر نوک‌سرخ و آبزیانی مانند کپور و اردک‌ماهی در این تالاب دیده می‌شوند.
گونه‌های جانوری و گیاهی تالاب استیل به 80 گونه می‌رسد.
تالاب هندخاله صومعه سرا
تالاب
هندخاله برگرفته از دو کلمه هند به معنای بزرگ و خاله به معنی رودخانه است و در
زبان محلی رودخانه بزرگ معنی می شود. این تالاب در دهستان هندخاله از توابع تولمات
شهرستان صومعه سرا واقع شده است. از لحاظ جغرافیایی این دهستان در شمال شرقی صومعه
سرا قرار دارد و با دهستان های کسماء و تولم همسایه است.
وجود
این تالاب زیبا در این منطقه باعث جذب گردشگر و گسترش گردشگری در منطقه شده است و
می تواند منبع کسب درآمدی برای اهالی این دهستان باشد. در گدشته تالاب هندخاله
تنها راه ارتباطی با تالاب انزلی بوده است و در حال حاضر هرساله میزبان هزاران
پرنده مهاجر است که به این منطقه مهاجرت می کنند. از همین رو می توان از پتانسیل
ذکر شده در برگزاری تورهای پرنده نگری بهره برد.
تالاب عینک رشت
این
تالاب از آن‌رو به این نام شناخته می‌شود که در عکس‌های هوایی به شکل عینک دیده می‌شود.
تالاب عینک در غربی‌ترین بخش شهر رشت جای دارد و بزرگ‌ترین تالاب شهری ایران است.
تالاب
عینک دومین تالاب بزرگ گیلان است و درازای آن 5000 متر و پهنای آن 150 متر است.
گذر جاده‌ی خاکی و کانال آب، تالاب را به دو بخش غربی و شرقی بخش‌بندی کرده است.گیاهانی
همانند نی پیرامون تالاب عینک روییده است. همچنین سطح تالاب پوشیده از جلبک‌های
مردابی است. بدان‌گونه که در پاره‌ای زمان‌ها سطح تالاب به رنگ سبز دیده می‌شود.
در
گذشته درختانی همانند انار وحشی، ازگیل، خیزران، گالی و ارمک در پیرامون این تالاب
می‌رویدند اما اکنون به‌سبب توسعه‌ی شهری از میان رفته‌اند. تالاب عینک زیستگاه
پرندگان کوچ‌رویی است که از سیبری به سوی این گستره می‌آیند.
تالاب سوستان
تالاب
سوستان از میراث طبیعی شهر لاهیجان است . برای رسیدن به این تالاب باید به سمت
روستای سوستان بروید . فاصله این تالاب از شهر لاهیجان حدود ۵ کیلومتر است.
این
تالاب به دلیل طبیعت بکر و وحشی و همچنین بهره بردن از آب شیرین دارای گونه های گیاهی
و حیوانی متنوعی است که بیش از پیش بر اهمیت این تالاب می افزاید. از ویژگی های
جالب این تالاب آن است که حتی در فصل های پائیز و زمستان نیز پر آب است و بازدید
از آن در فصول سرد نیز خالی از لطف نیست .
اقلیم
مناسب و طبیعت زیبا و چشم نواز تالاب سوستان سال هاست که تعداد زیادی از گردشگران
را به سمت خود فرا می خواند.
تالاب چاف
تالاب
چاف در نزدیکی روستای چاف قرار دارد که فاصله ای ۱۳ کیلومتری از شهر لنگرود قرار
دارد. این تالاب در ارتفاع منفی ۲۵ متری از سطح دریا قرار دارد و آب و هوایی دلچسب
و خوب دارد. این منطقه به دلیل آنکه دارای آب وهوای معتدل و مرطوب است، بسیاری از
مردم این منطقه به شغل کشاورزی می پردازند. زمین ها و مزارع این روستا نیز از حاصل
خیزی مناسبی برخوردار است.
مردم
این منطقه در برخی از فصول سال نیز به ماهیگیری می پردازند.
منابع
: مجله امرداد ، مجله استان گیلان
دیدگاه ها