با بند ماهی بازان شوشتر بیشتر آشنا شوید

با بند ماهی بازان شوشتر بیشتر آشنا شوید

شوشتر نگینی در خوزستان و آرمیده در دامان زاگرس می باشد. شهری در شمال خوزستان که به عقیده برخی از کارشناسان، نخستین سکونت گاه های بشر در ایران در حوالی همین شوشتر بوده است.

در برخی کتب تاریخی می گویند شوشتر شری وسیع با شش دروازه بوده که شش در نام داشته و بتدریج به شوشتر تغییر نام داده استو عده ای معتقدند این شهر پس از ویرانی شوش بنا شده است و در واقع بهتر از شوش بوده است.

قدمت تاریخی شوشتر

اگرچه شکوه این شهر جنوبی کشورمان در دوره اشکانی و هخامنشی اثبات شده است اما همه کتب تاریخی که از عهد ساسانی برجای مانده است می تواند مهر تاییدی بر باشکوهی شوشتر در این دوره تاریخی باشد.

 سازه آبی هوشمندانه شوشتر یکی از همین مکان های بجا مانده از عهد ساسانی است که هنوز هم ساز و کارش هوش از سر خیلی ها می پراند و در دوران هخامنشیان آغاز و در نهایت در دوره ساسانیان به مرحله بهره برداری رسیده است. در گوشه و کنار این سازه آبی باشکوه با آن آسیاب ها و آبشارهای آبی خارق العاده اش نکات لطیفی جاخوش کرده است که دیدنشان در کنار طبیعت سرسبز و دلربای شوشتر خالی از لطف نیست و به همین دلیل به شوشتر لقب موزه صنعت آب ایران را داده اند.

بند چیست؟

واژه بند همان معنای سد امروزی را می دهد. یعنی یک مانعی که بر سر راه رودخانه ها ساخته می شد و آب را پش دیوارهای مستحکم این بندها به زانو درمی آورد.

در مورد بندماهی بازان

در مورد این بند بسیاری از منابع اعتقاد دارند که به عنوان دریاچه ای برای شکار ماهی از ان استفاده می شده است و در اطراف آن آسیاب های متعددی مشغول کار بودند و از سنگ خارا ساخته شده است و به سبب ارتفاعش مردمان این دیار را از سیل و خطرات آن در امان نگاه می دارد. موقعیت دقیق مکانی این بند ماهی بازان بر روی نهر دستکند و در دشت ماهی بازان ساخته شده است. امروزه این بند در مجاورت روستای گاومیش آباد جای گرفته است.

روند شکل گیری طبیعی بند ماهی بازان

رشته سنگی یکپارچه که به صورت جنوب شرقی به شمال غربی بر روی مسیر نهر گرگر قرار گرفته است، پانصد متر طول و چیزی قریب به دو متر عرض و دو متر ارتفاع دارد و کل عرض رودخانه را دربر می گرفته و پایه اصلی شکل گیری بند یا همان سد بوده است.

این سد شبیه نعل اسبی بوده است تا فشار آب در ابتدا و انتهای سد که کوتاه تر از سایر بخش های سد ساخته شده بوده است سبب شکسته شدن سد و تخریب آن نشود. همچین جنس این بند از جنس سنگ های ماسه ای است و عبور آب در طی سالیان متمادی سبب شده تا نقوشی عجیب و زیبا بر روی بدنه این بند طبیعی نقش ببندد که بسیار زیبا و چشم نواز است.

بخش های مختلف  بند ماهی بازان

از دیواره های ساخته شده در این بند، تنها دو بخش باقی مانده است. اگر نگاهی به انتهای شرقی رودخانه بیاندازید می توانید دو دیوار موازی با ارتفاع تقریبی یک ونیم متر را مشاهده کنید. همچنین در بخش مرکزی این بند هم سه دیوار عمودی و موازی قرار گرفته اند که جریان آب دقیقا از دریچه بین آنها عبور می کرده است.

نام دیگر بند ماهی بازان چیست؟

خداآفرین یا سه پل نام های دیگر بند ماهی بازان می باشد.

از پل سه پایه چه می دانید؟

 در دوره باشکوه ساسانیان اغلب این بندها، نقش پل های مواصلاتی را نیز ایفا می کردند که بند ماهی بازان هم از این قاعده مستثنی نبوده است چرا که آثاری از پایه های پل در میانه بند به چشم می خورد که نشان از پلی با سه پایه و دهانه های متعدد دارد که متاسفانه دهانه های پل کاملا فروریخته و امروزه به جز آثار پایه ها اثری از پل مزبور باقی نمانده است.

پانزده اثر تاریخی شهر شوشتر بهمراه بند ماهی بازان شوشتر در نشست سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو در تیر ماه 88 با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره هزاروسیصدوپانزده به ثبت رسیده است.