می توان گفت تنها سرزمین و نقطه در
جهان که همیشه یکتا‌پرست بودند مردم ایران هستند و باستان شناسان هرگز نتوانستند
نشانه‌ای از بت‌پرستی و یا نماد‌پرستی در سرزمین ایران پیدا کنند.
طبق گفته موبد اردشیر خورشیدیان (رئیس
انجمن موبدان ایران) ایرانی‌ها نخستین قوم در جهان هستند که برای شست‌وشو گرمابه
ساختند.
به این نکته باید توجه کرد که بزرگی
حمام و امکانات آن به فاصله شهرها، میزان اهمیت شهر در دوره زمانی خودش و امکانات
منطقه بستگی داشت. به همین علت بعضی از حمام‌های ایرانی مانند حمام سلطان امیر
احمد کاشان در اوج تجمل و زیبایی ساخته شدند و برخی دیگر از گرمابه‌ها مانند
گرمابه‌های قدیمی شهر تهران کاملا ساده و کوچک بودند.
در دوره صفویه حمام های زیبای ایرانی
همچون گرمابه گلشن لاهیجان، حمام خان در یزد، حمام گنجعلی خان کرمان، گرمابه علی
قلی آقا، حمام شاه و حمام رِهنان در اصفهان نشان‌دهنده ذوق و نبوغ معماران ایرانی
در آن زمان بود. پس از سلسله صفویه نیز شیوه حمام سازی به سبک معماری اصفهان
ادامه یافت که حمام‌های وکیل زندیه( شیراز
) حمام چهار فصل (اراک) و حضرت یا پهنه (سمنان) و مصباح کرج (متعلق به دوره قاجار)
نمونه‌های عالی از گرمابه‌های قدیمی ایران هستند.
حمام فین کاشان
از معروفترین حمام های قدیمی ایران می
توان حمام فین را نام برد. حمام معروفی که رگ امیرکبیر را در آن زدند و بخشی از
تاریخ ایران ورق خورد. حمام فین در باغ فین کاشان قرار دارد که خود نمونه‌ی زیبایی
از باغ‌های ایرانی است.
در قسمت جنوبی باغ فین دو حمام کوچک و بزرگ وجود
دارد. حمام کوچک در دوران صفویه و حمام بزرگ در دوران قاجار ساخته شده است که بعد از
ساخت آن، حمام بزرگ مخصوص رجال دولتی و افراد مهم جامعه بود و حمام کوچک به مردم
عادی اختصاص داشت. این حمام علاوه بر ثبت ملی در یونسکو ثبت شده است.
حمام وکیل در شیراز
شیراز نیز از دیدنی ترین نقاط ایران است و می
توانید علاوه بر تماشای حمام سنتی باشکوه وکیل در شیراز، از تماشای مساجد، بازار،
ساختمان های باشکوه تاریخی شیراز نیز دیدن فرمایید.
حمام قجر قزوین
در قزوین نیز حمام قجر قزوین قرار دارد. قزوین نیز
از زیباترین مکان های جهانی در سطح ایران و جهان است و مشهور به داشتن غذاهای
خوشمزه، جاذبه های توریستی عظیم و سوغاتی های مختلف است.
این شهر نیز حمام های سنتی فراوان
دارد. حمام سنتی قجر یکی از بزرگترین حمام های شهر است که توسط "امیر گونه
خان قاجار" یکی از فرماندهان شاه عباس در قرن هفدهم ساخته شده است.
این حمام امروزه به عنوان موزه انسان شناسی در
فهرست میراث فرهنگی ایران قرار دارد و در یک منطقه تاریخی در شهر قزوین واقع شده
است.
بیشتر بخوانید :
حمام حاج داداش زنجان
زنجان نیز از شهرهای قدیمی ایران
است.حمام حاج داداش یکی از بناهای تاریخی شهر زنجان است.این حمام تنها حمام ستون
سنگی زنجان بوده که سقف اصلی آن بر روی چهارستون سنگی قرار گرفته است. قدمت این
بنا بطور تقریبی ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش تخمین زده می‌شود.
حمام سلطان امیر احمد کاشان
شهر کاشان نیز دارای حمام قدیمی می باشد.حمام
سلطان امیر احمد که از اصلی ترین جاذبه های توریستی شهر کاشان است، در قرن شانزدهم
ساخته شده است. حمام سلطان امیر احمد نه تنها مکانی به عنوان حمام بوده است بلکه
مکانی برای افزایش آرامش و گفتگو نیز محسوب می شده است.
حمام پهنه سمنان
در دوران تیموری‌ها، حمام پهنه سمنان
ساخته شده و در زمان مظفرالدین‌شاه مرمت و بازسازی شده است. یکی از قسمتهای تماشایی
حمام ، کاشی‌کاری سردر زیبای آن است که بالای در ورودی هم اشعاری به خط نستعلیق
استادانه نوشته شده است.
حمام گنجعلی‌خان کرمان
این حمام به دستور گنجعلی‌خان حاکم
کرمان در زمان شاه‌عباس صفوی، ساخته شد که کارهای عمرانی مهمی در کرمان انجام داد.
او ابتدا یک میدان بزرگ ساخت و اطراف آن بناهایی مانند مسجد، مدرسه، بازار و حمام
را بنا کرد.
حمام گنجعلی‌خان امروزه موزه مردم شناسی
است و در زمان خود بنایی ضد زلزله بوده است.
حمامِ خان یزد
حمام خان نیز که به دستور حاکم یزد در
دوران قاجار در میدان خان شهر یزد بنا شده است. این حمام نقش‌ونگارهای زیبایی دارد
که نقاشی‌های بخش ورودی آن ملهم از شاهنامه‌اند.
بنای حمام مشتمل بر ورودی ها، سربینه،
گرم‌خانه و فضاهای مرتبط با آن‌ها و همچنین استخری در کنار گرم‌خانه است. این بنا
امروزه کاربری رستوران و چای‌خانه‌ی سنتی دارد.
حمام علی قلی آقا اصفهان
در اصفهان حمام شکوهمندی با نام علی قلی
آقا با ترکیبی از سنت، هنر و معماری قرار دارد.. حمام به شاه سلطان حسین، آخرین
پادشاه صفویان، بازمی گردد. حمام علی قلی آقا اصفهان از دو بخش خصوصی و عمومی تشکیل
شده است.
حمام حاج شهبازخان کرمانشاه
در بافت قدیمی کرمانشاه نیز حمام شهباز
خان در خیابان مدرس قرار دارد. این حمام نیز مانند بسیاری از حمام های دوره قاجاریه
شامل سربینه یا رخت کن، گرم‌خانه و خزینه‌های آب سرد و گرم است.
قسمت داخلی گنبدهای آن با آهک‌بری مقرنس
کاری شده است و قسمت سربینه نیز با نقاشی‌های دیواری تزیین شده است.
منابع: ناب رو،میزبون،لست سکند
دیدگاه ها