تنگه
هرمز را می توان آبراهه‌ای حساس و کاربردی در منطقه خاورمیانه دانست که به‌دلیل
قرار گرفتنش در شاهراه ارتباطی دریای عمان و خلیج فارس و امکان دستیابی کشورهای
حاشیه خلیج فارس از طریق این تنگه به آب‌های آزاد، اهمیت بالایی در جهان دارد
در طول سالیان دراز، حکومت‌های استعمارگر زیادی
با حمله به جنوب ایران یا پیشروی در ایران و حتی از راه دوستی و مذاکره با ایران،
سعی بر به دست گرفتن کنترل تنگه هرمز داشته‌اند؛ البته باید گفت در بازه‌هایی از
تاریخ نیز موفق بوده‌اند.
با توجه به صادرات نفت از مسیر این تنگه که هم‌چنان
از اصلی‌ترین منابع تامین انرژی در جهان به شمار می‌رود، می‌توان به موقعیت راهبردی
تنگه هرمز پی برد؛ تا جایی که تغییر و تحول در این تنگه اقتصاد جهان را دستخوش تغییر
می‌کند.
تنگه
هرمز در جنوب ایران، استان هرمزگان را به استان مسندم در کشور عمان وصل می‌کند.
امارات متحده عربی و عربستان، به‌عنوان همسایگان اصلی کشور عمان، مدعیان اصلی در
خاور میانه برای بهره‌برداری بیشتر از تنگه هرمز هستند و تاکنون تلاش‌های زیادی
برای دور زدن این تنگه نیز کرده‌اند. کشتی‌های تجاری غول پیکر و نفتکش‌های عظیم بین‌المللی،
بیشترین تردد را در مسیر تنگه هرمز دارند.
فلسفه نام گذاری تنگه هرمز
نام
هرمز بنا بر منابع تاریخی در قدیم «هورموغ» بوده که مغ در گویش بومی استان هرمزگان
به معنای نخل است. از سویی این واژه می‌تواند از ترکیب هور+موغ (موغستان) به معنی
آبراهه موغستان ساخته شده باشد.
شباهت
ظاهری تلفظ امروزی یعنی هرمز با نام اهورامزدا سبب شده در میان عوام ارتباطی میان
این دو نام تصور شود که این تصور مبنایی در شواهد تاریخی ندارد.
بیشتر بخوانید :
موقعیت جغرافیایی تنگه هرمز
تنگه
هرمز بین دریای عمان و خلیج فارس قرار دارد و تنها مسیر ارتباطی خلیج فارس به آب‌های
آزاد در جهان است. شمال تنگه هرمز شهرستان میناب در استان هرمزگان قرار گرفته است
و این تنگه از جنوب به شبه جزیره مسندم در شمالی‌ترین نقطه کشور عمان می‌رسد.
ژرفای تنگه هرمز
کف
دریا در تنگه هرمز شیب نسبتاً تندی در جهت شمالی
به جنوبی دارد. ژرفای پیش کرانه های شمالی بیشتر از چند متر نیست اما در
نزدیکی کرانه های مسندم در جنوب از نود متر افزونتر است که ژرفترین نقطه خلیج فارس
به شمار می‌آید. نیمه شرقی تنگه هرمز، بویژه در نزدیکی دریای عرب ، بسیار ژرف است.
اهمیت تنگه هرمز چیست؟
بر
اساس داده‌های سال ۲۰۱۷ حدود یک پنجم از نفت مصرفی جهان یعنی ۱۷.۲ میلیون بشکه در
روز از این تنگه عبور می‌کند. مصرف نفت جهان در روز حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز
است.
ایران،
عراق، عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی که همه اعضای اوپک هستند، بخش اعظم
نفت خود را از طریق این تنگه به جهان صادر می‌کنند. قطر، بزرگترین تولید کننده گاز
مایع نیز نقریبا تمامی گاز خود را از همین طریق صادر می‌کند.
نگاه جهان به تنگه هرمز
تنگه
هرمز در طول تاریخ به‌دلیل موقعیت حساسی که دارد، محل منازعه‌های بین‌المللی بوده
است. کشور ایران تسلط نظامی بالایی بر تنگه هرمز دارد و وجود جزایر متعدد در این
تنگه، این امکان را برای نیروهای نظامی ایران ساده‌تر کرده است.
گرچه
ایران و عمان هر دو سهم مشترکی از این تنگه دارند، اما به‌دلیل وسعت کشور عمان و نیروهای
نظامی محدود، در عمل تسلط نظامی ایران روی تنگه هرمز بیشتر است.
تنگه
هرمز دومین تنگه پر تردد جهان به شمار می‌رود. خلیج فارس در حدود ۶۸ درصد از ذخایر
نفت و گاز جهان را در خود دارد و به این ترتیب می‌توان تنگه هرمز را یکی از بزرگترین
مسیرهای انتقال انرژی در دنیا دانست. بنابراین تامین امنیت تنگه هرمز، تاثیر مستقیمی
بر تامین منابع انرژی در جهان دارد.
ضمنا
صادرات نفت از تنگه هرمز به بازارهای جهانی در آسیا، آمریکا و اروپای غربی انجام می‌شود.
اگر
به هر دلیلی تنگه هرمز مسدود و صادرات نفت و فرآورده‌های آن از این مسیر متوقف
شود، بازارهای جهانی با کمبودی بالغ بر ۲۰ میلیون بشکه مواجه می‌شوند که این مساله
باعث رشد چشمگیر قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی خواهد شد
منابع
: مجلات اینترنتی ایسنا،همگردی
دیدگاه ها